‘Links’ wordt deerniswekkend

Datum: wo 01-02-2012. In: Verhaal & Actualiteit

Het ligt niet aan Elsbeth Etty alleen waardoor ik meen dat ‘links’, waar ik mij altijd toe bekend heb, in een soort van apathie verkeert die mij diep teleurstelt. Net als de kerk, die haar gelovigen teleurstelt. Omdat zij niet of nauwelijks tot zelfkritiek in staat is. Omdat ik mevrouw Etty had beloofd haar niet langer per e-mail lastig te vallen met kritieken (zie hieronder ‘Elsbeth Etty en haar te korte bocht’), doe ik het maar zo, per website.

In haar reactie in de NRC van gisteren (9 januari 2012) op een waardevol en weldoordacht artikel van Bas Heijne – 3 januari jl., over onze onmacht tot een visie te komen op het omgaan met ons culturele erfgoed – repeteert zij oude linkse slogans over het gevaar van staatsgeschiedschrijving. De lezer wist dat vast nog niet, dus let op wat zij te melden heeft: dat hebben dictaturen – leest u het goed? Ja, u leest het goed! – ook gedaan! Wordt dus wakker volk! Een “staatsideologie” staat aan de poort te rammelen, de overheid dreigt ons land “een gecodificeerde visie op de geschiedenis” op te leggen!

Terwijl het Westen van de ene crisis in de andere tuimelt, gebukt gaand onder politieke visieloosheid op vrijwel elk gebied, stoft Elsbeth Etty oude linkse leuzen nog eens af om bij voorbaat elke nieuwe visie in de kiem te smoren. Hoe moeten we dit noemen, geestelijke traagheid of verval, staar? Verblinding door de rode waas van een oude ideologie die niet meer in staat blijkt tot reflectie?

Bas Heijne zou toch beter moeten weten, zo moet Etty bij zichzelf gedacht hebben met haar verwijt dat hij zou hebben opgeroepen tot “een gelijkluidende visie” op de geschiedenis! Dat hij zo’n al te domme oproep helemaal niet gedaan heeft, maar een nuttige en slimme oproep naar een visie op het omgaan met ons erfgoed, het lijkt mij voor de hand te liggen en het was ook zo.

Zo’n zelfde verkrampte tunnelvisie, waar kwam ik dat toch eerder tegen? Die verstoktheid om niet te willen luisteren naar tegenargumenten, vanuit hetzelfde linkse fundamentalisme. Ik kwam het tegen bij het pleidooi voor kritisch leren leren – kritisch vooral naar eigen culturele voorbeelden – door nota bene de humaniste Martha Nussbaum, in haar boekje Not for Profit (zie op deze website onder ‘Boekbesprekingen’). Dat we in ons land zojuist bekomen zijn van links gedachtegoed met betrekking tot het onderwijs en we zojuist, beschaamd om ons eigen onbeheerste fanatisme, het nieuwe leren door een achterdeurtje hebben uitgelaten, het zal voor Nussbaum een koude douche geweest zijn bij de promotie van haar boek in Nederland.

Ik kwam hetzelfde eerder tegen bij – door mij herhaaldelijk op deze website bestookte – historici, met gelijkluidende kritieken op de canon der geschiedenis. Zelfs heeft de NHM-directie zelve, in de persoon van de heer Schilp, aldus Bas Heijne – en een dag later aldus ook de ex-burgemeester van Arnhem in de NRC – het hele NHM-plan op losse schroeven gezet met de levering van weinig constructieve ‘constructivistische’ alternatieven voor een te presenteren canon.

Het offensief van links wordt steeds wanhopiger en contraproductiever. Als je standaardslogans rond blijft strooien over Dode, Witte, Europese Mannen (DWEM) en te bevechten staatsideologieën (zelfs de PVV blijkt niet in staat om enige coherentie in haar blèrpartijen aan te brengen: “joods-christelijke achtergrond”, geen jood die er aan wil!), en stelselmatig weigert je kosmopolitisme aan te wenden om ook eens over de grenzen van je cultuur te kijken naar – weldegelijk ook vredelievende – niet-westerse culturen, die voorouderverering als een hoog geëerde bezigheid beschouwen, dan ben je hard op weg jezelf ongewenst en obsoleet te verklaren.

Dan hebben we het nog niet eens over de arme sodemieters die zonder basisscholing in de canon in de kou blijven staan dankzij onze linkse canonbashers. “Geen NHM? Dan ga je toch gewoon naar Delft met je gezin?” Ziedaar de elitaire snier waar ‘links’ zich tegenwoordig van bedient. (Zie mijn Nieuws Blog voor de tekst met deze titel.)
Dat links vrijwel geen boodschap aan cultuur heeft en evenmin aan plaatselijke groepsgevoelens, dat alles maakt haar in dit tijdbestek tot enfant terrible van een zelfingenomen, eeuwig gelijkhebberige soort. Het soort dat nog het drukst is met zijn eigen uitvaart.

PS
Bas Heijne’s oproep tot het voeren van debat over de omgang met ons erfgoed heeft al een gevolg gehad. Gisteren, 10 januari, schreef Jan Kuitenbrouwer een behartenswaardig stukje over de gang van zaken met de NHM. De – vnl. – heren die er aan de touwtjes trokken leden, inclusief minister Plasterk, aan het narcisme van de al te vlugge roem en aan een gebrek aan “historisch ontzag”. “Mensen die miskennen dat zij slechts op de schouders van anderen staan, kunnen geen monument voor de geschiedenis bouwen, die bouwen een monument voor zichzelf.” Hulde Jan!

De vraag blijft alleen wel hoe het zo onzalig heeft kunnen aflopen met de Canon in het onderwijs, waar niemand het meer over heeft. Je kan Frits van Oostrom cs. echt niet het verwijt van narcisme maken. Integendeel, zou ik haast zeggen (zoals ik ook gedaan heb in het opstel ‘Boekman, Frits van Oostrom und kein Ende’). Het gaat dus, naast narcisme, ook wel degelijk om kleur willen bekennen voor je vriendjes in het linkse kamp van pedagogen en historici. Daar blijft de schoen hem toch nog steeds het meeste knellen.