Steve Jobs en het logo van het Westen

Ingegeven @ do 13-10-2011

Hoe vaak kwam, in nagedachtenis van Steve Jobs, het filmpje niet voorbij op televisie waarop hij in professorentoga zijn visie op de dood voorlas? “Death is the single best invention of life. … It clears out the old to make way for the new.” Een kern van waar het allemaal om draait in Jobs’ visie op de dood en op de wereld.

Het oude is er om te worden opgeruimd (of ‘uitgemest’, zoals het woordenboek ook geeft). Om plaats te kunnen maken voor het nieuwe. Geen mens kijkt ervan op. Het oude staat het nieuwe in de weg. Dit idee zit tergend diep verankerd in het Westen. Ik heb me daar in mijn Kernverhaal uitputtend over uitgelaten. Het zit zo diep dat het, door Jobs op zo’n moment verwoord, klinkt als een vanzelfsprekend logo, een visitekaartje dat geen verklaring behoeft. Een niet-westerling zal het niet in zijn/haar hoofd halen om de doden weg te zetten alsof zij storende obstakels zijn voor vooruitgang en vernieuwing. Doden blijven als het goed is voortleven, zij geven nabestaanden raad als dingen te ingewikkeld worden in het leven. Nog lang na Steve Jobs’ eigen overlijden zal zijn rolmodel van praktisch nut blijken voor zijn bedrijf, zijn adepten in de industrie en in het ict-gebeuren.

Toch staat zijn logo bij ons op een voetstuk. Gooi weg die oude rommel, het zit het Nieuwe alleen maar dwars. Achterblijvers, clear them out. Zoals ik in mijn Kernverhaal naar voren breng. Het gaat hierbij om een (christelijk) geloof, een fanatisme zelfs, een “razernij”. Je ontstijgt de wereld als je je verbindt met de inbeelding van een alles overwinnende Vooruitgang. Alleen het Ego wordt getooid met hulde, roem en bakken, bakken gelds: ieder een eigen, allernieuwste IPhone. Het oude model verlaat beschaamd en stil het speelveld in scheepsladingen met weggegooide phones, op weg naar Afrika.

“Niets veroudert zo snel als de informatie op internet. … Op internet wordt de informatie alleen maar oud en nooit historisch. Dat komt doordat de context ontbreekt. … In cyberspace blijft alles, ondanks alle links en hyperlinks, geïsoleerd.” Aldus P.F. Thomése in de NRC van afgelopen zaterdag.

Het ontbreken van een context bij de – sociale – informatie die we krijgen is een essentieel gemis. Zolang we onze iPod, iPhone, iPad bij de hand hebben, hebben we het nieuwste van het nieuwste bij de hand en lijken we deelgenoot van een gemeenschap en – cultuur. En dat laatste is ook zo, al die i-spullen ontstaan niet zomaar. Daar is eeuwen van tevoren over nagedacht en de weg voor vrijgemaakt. In ideologieën van “individualiteit” en “vrijheid”. Het offer van het oude aan het nieuwe staat daarbij centraal. Contextarmoe hoort bij dat geloofsartikel.

Anders dan Henk Hofland denk ik dat de “nieuwe mens”, die almaar platter en dikker wordt als we rondkijken in de publieke ruimte, vooral erop uit is dat westerse geloofsartikel waar te maken. Het is of meedoen met het allernieuwste of de boot missen. Je maakt jouw Droom pas waar als je je verlost uit boeien van conventies en tradities. Of dat nu met een tattoo, een setje tepelringen, gympen of een iPod gebeurt, je toont tenminste dat je niet van gisteren bent. Zo waren het de allernieuwste spullen waar het de razernij in Londen om begonnen was. Die moet je hebben om erbij te horen. Niet goedschiks? Dan maar kwaadschiks! Boekwinkels en antiquairs bleven gespaard, zoals vermeld werd.

De ‘nieuwe mens’ van Hofland is niet alleen platter en dikker, hij is ook best goed ingeburgerd. Dus net zo contextarm en op het allernieuwste uit als de iPad-info van de kort geleden overleden Jobs.

Consumentisme maakt mensen inderdaad plat. Als een iPad (vrij vertaald: ik plat). Niet omdat genieting als zodanig plat maakt. Bijvoorbeeld bij het samen eten van een goede maaltijd (in plaats van een McBurger), deelnemen aan een oud maar nog vitaal gebruik, dat met een dans, een lied een nieuwe versie inluidt. Maar omdat het kijken naar de nieuwste films, de aanschaf van zojuist geproduceerde spullen, het bezoeken van de allerlaatste You-tube -, Facebook -, Twitter updates je de boodschap inprent dat het uiteindelijk om jou en jou alleen gaat in een historie- en moraalloos universum. Fuck ‘m all!

Singing:
I’ve got plenty of iStuff, iStuff ‘s plenty for me.
I got my iPhone, got my iTune, got my iCar too.
Got my iWife, got my iKids, got my iHome, iShoes, iShave,
Got my iBrow too.
Got my iJob, got my iLife,
Got thanks to all that thank God my iDentity!

(door auteur dezes)